FARYZEUSZ I CELNIK Ew. Łukasza 18,9-14 I powiedział także do tych, którzy pokładali ufność w sobie samych, że są usprawiedliwieni, a innych lekceważyli, to podobieństwo: Łk 18,9-14 Przypowieść o faryzeuszu i celniku Mk 12,38-40 "I nauczając dalej mówił: «Strzeżcie się uczonych w Piśmie. Z upodobaniem chodzą oni w powłóczystych szatach, lubią pozdrowienia na rynku, pierwsze krzesła w synagogach i zaszczytne miejsca na ucztach. Objadają domy wdów i dla pozoru odprawiają długie modlitwy. Ci tym Końcowe zdanie, które wielokrotnie jest powtarzane w tekstach ewangelicznych („Każdy bowiem, kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się uniża, będzie wywyższony”.) tylko potwierdzają to, o czym powiedzieliśmy przed chwilą. Znaczą one nie mniej nie więcej niż to, że: wszyscy są równi w oczach Boga. Każdy może zostać Przypowieść o faryzeuszu i celniku przedstawia obie postaci na zasadzie kontrastu / podobieństwa / uzupełniania się / trudnej do ustalenia. 2. Tym, co mogło zaskakiwać słuchaczy, jest fakt, że zaatakowany został ten, który mógł być uznawany za dobrego / faryzeusz nie pomógł celnikowi w potrzebie / celnik wszedł do świątyni. 3. Przypowieść o wytrwałej wdowie . Przypowieść o faryzeuszu i poborcy podatkowym . Jezus i małe dzieci . Bogaty dostojnik pyta, jak odziedziczyć życie wieczne . Jezus znowu zapowiada swoją śmierć i zmartwychwstanie . Jezus uzdrawia niedaleko Jerycha niewidomego żebraka O GRZECHU (Wskrzeszenie Łazarza) O BŁOGOSŁAWIEŃSTWACH (Kazanie na Górze) O CZYTANIU BIBLII (Pan Jezus rozmawia z dorosłymi i dziećmi) O STRACHU (Pan Jezus ucisza burzę na jeziorze) O POKORZE I PYSZE (Przypowieść biblijna o faryzeuszu i celniku) O UZDROWIENIU (Uzdrowienie niewidomego od urodzenia) O ZAUFANIU (Spotkanie Pana Jezusa z . Przypowieść Jezusa o faryzeuszu i celniku jest formą przykładu z życia (Łk 18, 10 – 14). Jezus obserwuje modlitwę dwóch kontrastowych postaci w świątyni jerozolimskiej i na ich podstawie wydaje zaskakujący dla słuchaczy osąd. C. Keener uwspółcześniając te postacie, proponuje sobie wyobrazić z jednej strony najbardziej żarliwego wyznawcę Jezusa (faryzeusz) a z drugiej handlarza narkotyków lub skorumpowanego polityka (celnik). Faryzeusz (czyli oddzielony od innych) posiada wiele plusów, które jednakże zostają zdewaluowane przez nieczyste motywacje, przez pychę. Faryzeusz modli się stojąc z podniesioną głową, z rękami wzniesionymi ku niebu. W taki sposób zwykle modlili się Żydzi. Wypowiada najpiękniejszą modlitwę – modlitwę dziękczynną. Faryzeusz skrupulatnie przestrzega Prawa, wiernie wypełnia nakazy religii, jest przykładem osoby pobożnej. Nawet więcej, nie zadowala się przeciętnością. Prawo nakazywało pościć raz w roku, w Dzień Pojednania. Faryzeusz pości dwa razy w tygodniu, w poniedziałki i czwartki. Według Prawa powinien płacić dziesięcinę na wydatki świątynne i na ubogich z pszenicy, moszczu i oleju. On tymczasem oddaje dziesięcinę ze wszystkiego, co nabywa. Czy wobec tego faryzeusz nie ma powodów do zadowolenia i dumy? Czy nie ma racji w ocenie siebie? W czym tkwi jego problem? Dlaczego nie odchodzi do domu usprawiedliwiony? Jak wynika z tekstu greckiego, faryzeusz wchodząc do świątyni ustawił się w sposób widoczny i tak zaczął się modlić (A. Jankowski). Modli się więc w sposób efektowny, mający wywrzeć wrażenie na innych. Taki wystawowy sposób modlitwy krytykuje Jezus w Kazaniu na Górze: Gdy się modlicie, nie bądźcie jak obłudnicy. Oni lubią w synagogach i na rogach ulic wystawać i modlić się, żeby się ludziom pokazać. Zaprawdę, powiadam wam: otrzymali już swoją nagrodę (Mt 6, 5). Faryzeusz nie dziękuje Bogu za jego wielkość i miłosierdzie. Dziękuje za to, czym różni się od innych ludzi. Taki przykład modlitwy możemy znaleźć w Talmudzie: Dziękuję Tobie, Panie, mój Boże, że dałeś mi udział z tymi, którzy zasiadają w domu nauki, a nie z tymi, którzy przebywają na rogach ulic: oni się spieszą do różnych spraw, a ja się spieszę do twoich słów. Ja się trudzę i otrzymuję zapłatę. Oni się trudzą, a żadnej nie mają. Ja biegnę do życia w przyszłym świecie, a oni biegną do jamy zagłady. Aby podkreślić swoje zasługi, faryzeusz potrzebuje tła cudzych grzechów. Patrzy w górę, ale rozgląda się wokół siebie. Widzi celnika, którego wskazuje, jak człowieka z marginesu, ostatniego wyrzutka społeczeństwa. Swoją wielkość podbudowuje, wyliczając wszystkie nadobowiązkowe dobre uczynki. Jego serce wypełnia i stopniowo zatruwa pycha. Modlitwa faryzeusza, poza fasadą pobożności, jest jakby bezbożna. Bóg jest przykrywką dla zadufanego w sobie ja. Religia jest potrzebna, by się dowartościować, wywyższyć. Ten człowiek o nic Boga nie prosi, niczego od Niego nie oczekuje. Przedstawia Mu tylko swój kredyt. Uwypukla osiągnięcia, a pomija zupełnie słabości i błędy. Postępuje jak skrupulatny buchalter. I sądzi, że w tym podoba się Bogu, albo więcej, jest podobny do Boga. Na zasadzie kontrastu kreśli Jezus dalej obraz celnika. Celnik również nie jest postacią jednoznaczną. Podobnie jak w faryzeuszu, splatają się w nim ciemne i jasne strony. Celnik jest poborcą podatkowym, kolaborantem współpracującym z wrogiem Żydów – Rzymianami. Z tego powodu jest znienawidzony przez współobywateli, pogardzany, uważany za człowieka ostatniej kategorii, jak ludzie z marginesu – prostytutki, grzesznicy, a także poganie. Celnik bogaci się kosztem innych, żeruje na cierpieniu swojego ludu. Jest więc ocenianym, jako człowiek z gruntu zły, egoistyczny. Zapewne kryła się w tym jakaś intuicja. Obracanie się w środowisku ludzi bezlitośnie poszukujących zysku, zapewne nie uchroniło go od chciwości, wyrachowania i ostatecznie spłycenia życia. Stare porzekadło mówi: Z jakim przestajesz, takim się stajesz. Z drugiej strony ten właśnie celnik jest wzorem godnym naśladowania. Stoi przed Bogiem zawstydzony i pełen skruchy, gdyż zrozumiał swój grzech. Celnik modli się w miejscu najmniej zwracającym uwagę, z daleka. Ma poczucie wstydu i niegodności stawania przed Bogiem w centrum świątyni. Wie, że grzech czyni go dalekim od Boga. Dlatego nie śmie nawet wznieść oczu do nieba. Staje przed Bogiem jak żebrak. Wie, jaki jest i nie potrzebuje o tym mówić Bogu. Bije się jedynie w piersi i powtarza: Boże, miej litość dla mnie, grzesznika. Celnik uznaje się za grzesznika. Stoi przed Bogiem w prawdzie o sobie. Nie usprawiedliwia się. Nie porównuje się też z innymi, jak faryzeusz. Nie czuje się lepszy kosztem innych. Ma świadomość, że sam z siebie jest nikim i potrzebuje Boga, Jego miłosierdzia i łaski, by móc żyć inaczej, aby zacząć od zera (A. Pronzato). Grzech jest dla celnika szczęśliwą winą. Rodzi w nim pokorę wobec Boga i siebie, jak również wyrozumiałość dla słabości i grzechów innych. Ocena modlitwy faryzeusza i celnika przez Jezusa jest zaskakująca. Słuchacze przypowieści nie mieli wątpliwości, że Jezus pochwali faryzeusza, który był wzorem wierności Bogu i prawu, a zdyskredytuje celnika, człowieka z marginesu społecznego i moralnego. Tymczasem Jezus ocenia inaczej. Dla Jezusa ważna jest nie tyle doskonałość moralna, perfekcjonizm duchowy, ile pokora, szczera skrucha za grzechy i pragnienie nawrócenia, zmiana myślenia. W Kazaniu na Górze mówił: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie większa niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego (Mt 5, 20). Przypowieść o faryzeuszu i celniku może być bodźcem do refleksji nad fałszywym i prawdziwym nawróceniem. Fałszywe nawrócenie, mówiąc najogólniej polega na oddzielaniu sfery zewnętrznej od wewnętrznej; na separacji serca od moralności i prawa. Taka droga prowadzi do fałszywie rozumianej wolności, gdy nadmiernie akcentuje się to, co wewnętrzne. Albo do rygoryzmu, formalizmu, gdy akcentuje się tylko prawo zewnętrzne. Nie jest prawdą, że to, co zewnętrzne jest nieważne. Ale chodzi o to, by harmonizowało z tym, co jest wewnątrz. Fałszywe nawrócenie polega na poprawności zewnętrznej, przy zaniedbaniu serca, wnętrza. Jeżeli człowiek jest nawrócony tylko zewnętrznie, pozostaje na płaszczyźnie religijności, a więc rytów, uczynków, modlitw. Natomiast nie ma w tym duchowości, czyli miłości, płynącej z przemienionego, czystego serca. Człowiek nawrócony zewnętrznie podobny jest do murarza, który pokrywa tynkiem szczelinę w murze, zamiast naprawić rozpadający się mur. Zajmuje się zewnętrzną kosmetyką, a nie istotą, fundamentem, głębią. Mogłoby się wydawać, że nawrócenie jest procesem łatwym. Wystarczy dążenie do doskonałości moralnej, przestrzeganie przykazań, udział w niedzielnej Liturgii, modlitwa, dobrze wykonywane obowiązki, działalność humanitarna lub charytatywna, wykorzenianie własnych wad, drobne formy ascezy… Kto tak myśli, popada w jedną z większych iluzji. Nie można szybko, łatwo i tanio się nawrócić. Bogu nie można przysłać daru. Prawdziwe nawrócenie polega na oddaniu Bogu swego serca, przemienionego miłością. Bóg w Starym Testamencie żali się przez proroków, że czci się Go jedynie zewnętrznie, wargami, a serca są daleko od Niego: Ten lud zbliża się do mnie tylko w słowach, i sławi Mnie tylko wargami, podczas gdy serce jego jest z dala ode Mnie (Iz 29, 13). I mówi, że nie cierpi ofiar i darów, w których nie ma serca, nie ma miłości. Miłości pragnę, nie krwawej ofiary, poznania Boga bardziej niż całopaleń (Oz 6,6). Przed Bogiem możemy stanąć jedynie w naszym ubóstwie, postawie człowieka, który nic nie ma i niczego nie żąda. Jedynymi naszymi zasługami, które się liczą, są nasza bieda, pustka, uznanie, że jesteśmy grzesznikami. Tylko wtedy, gdy jesteśmy głęboko przekonani, że nie mamy się czym pochwalić, możemy stanąć przed Bogiem szczerze i autentycznie. Pan Bóg darzy szczególną sympatią nie tych, którzy już są doskonali, jak faryzeusz, ale tych, którzy biją się w piersi i chcą wszystko zacząć od nowa z Nim. Pytania do refleksji: Czy uważam się za sprawiedliwego, przykładnego chrześcijanina i jestem dumny z mojej religijnej poprawności, doskonałości? Czy potrzebuję Boga dla własnej satysfakcji czy szukam Jego prawdziwego Oblicza? Czy modląc się, staję przed Bogiem w prawdzie, czy raczej próbuję wyliczać moje zasługi? Czy nie patrzę na innych z góry i nie sądzę, że jestem od nich lepszy? Czy nie muszę pomniejszać zasług innych, aby dowartościować siebie? Czy nie chcę być za wszelką cenę gwiazdą (gwiazdorem) podziwianą w świetle reflektorów? Czy nie ma we mnie fałszywej pokory? Św. Augustyn mawiał: Kochaj i czyń, co chcesz. Co dla mnie jest ważniejsze: doskonałość moralna czy miłość? Czy jest we mnie zdrowa równowaga między tym, co zewnętrzne, a tym, co wewnętrzne? Czy świadomość, że Bogu nie możemy nic dać, ale możemy bardzo wiele od Niego otrzymać, jest mi bliska? Jakie niesprawiedliwości i zło czynią moje serce egoistycznym? Czy uznaję siebie za grzesznika? Czy w głębi serca jestem przekonany o potrzebie Bożego miłosierdzia czy raczej uważam, że sam mogę zrealizować siebie i osiągnąć moralną doskonałość? Czy jest we mnie zdrowa pokora, która pozwala mi przyznawać się do własnych słabości i błędów, a z drugiej strony cenić własne zalety, talenty i osiągnięcia?  Ewangelia Łukasza 18:9-14 ● podobieństwo o faryzeuszu i celniku ● usprawiedliwienie ● faryzeusz ● celnik ● religijność ● grzesznik ● potępiony ● własna sprawiedliwość ● prośba o miłosierdzie ● zasługujący na karę ● sprawiedliwość ● usprawiedliwienie z wiary ● zbawienie z łaski ● nowe życie w Panu Jezusie ● jedność z Jezusem Chrystusem ● umarli dla grzechu ● człowiek odrodzony ● dobre uczynki [18:45] : to prawda! [18:45] : smutna ale zbawienna [18:45] : Dlaczego On nas rani? żeby nam pokazać kim jesteśmy i ile możemy sami? [18:46] : Palo... [18:46] : ? [18:46] : żebyśmy byli ludźmi a nie nieużytkami [18:46] : jak się krzywo zrastasz albo krzywo rośniesz [18:46] : trzeba złamać i wyprostować [18:46] : i złożyć [18:46] : a.. no ok to już kumam.... [18:46] : dzięks [18:47] : wiesz Palo... [18:47] : ? [18:47] : krzywa rośnie :) [18:47] : ks3 a jak należy rozumieć modlitwę faryzeusza [18:47] : bo niby tutaj jest ta pokora a jednak jest to pycha [18:47] : no już kumam, już kumam [18:47] : albo egoizm... [18:47] : dzięks [18:47] : za przeproszeniem samogwałt autosoteryczny [18:47] : to żadna modlitwa Krusiu [18:48] : osiągnął przyjemność ze swoich "dokonań" [18:48] : i oddalał się tym samym od zbawienia [18:48] : to było wyliczanie swoich zalet, swojej "wielkości" [18:48] : czy należy to rozumieć tak [18:48] : że człowiek nie może dążyć do doskonałości wyższej niż Bóg lub na równi z Nim? [18:49] : wielkość człowieka w uznaniu bezwzględnej i jedynej wielkości Boga [18:49] : powinniśmy do tego dążyć [18:49] : dążymy kiepsko [18:49] : niekonsekwentnie [18:50] : no idę do kościoła [18:51] : no to trzymajcie się Pańskiej kapoty :)) [18:52] : [papa] + Opowiedział też niektórym, co dufni byli w sobie, że są sprawiedliwi, a innymi gardzili, tę przypowieść: Dwóch ludzi przyszło do świątyni, żeby się modlić, jeden faryzeusz a drugi celnik. Faryzeusz stanął i tak się w duszy modlił: Boże dziękuję Ci, że nie jestem jak inni ludzie; zdziercy, niesprawiedliwi, cudzołożnicy, albo jak i ten celnik. Zachowuję post dwa razy w tygodniu, daję dziesięcinę ze wszystkiego, co nabywam. A celnik stał z daleka i nie śmiał nawet oczu wznieść ku niebu, lecz bił się w piersi, mówiąc: Boże, miej litość dla mnie, grzesznika! Powiadam wam: Ten odszedł do domu usprawiedliwiony, nie tamten. Każdy bowiem, kto się wywyższa będzie poniżony, a kto się uniża, będzie wywyższony. Łk 18, 9-14 Jeden z księży wygłosił bardzo płomienne kazanie o pysznym faryzeuszu i pokornym celniku. Wszyscy słuchacze byli poruszeni, a szczególnie Stanisław, który w duchu potępił faryzeusza i ludzi jemu podobnych. Podziękował także, że nie jest podobny do nich. Po Mszy Stanisław zaczekał na proboszcza i szczerze mu gratulował dobrego kazania: „Księże, dobre kazanie”. Następnie dodał: „Dzięki Bogu, że nie jestem podobny do tego faryzeusza”. Tak wiele zmieniło się przez te dwa tysiące lat, jakie nas dzielą od ewangelicznej opowieści, tylko człowiek pozostał taki sam. Stanisław to jeden z nas, ludzi żyjących w dwudziestym wieku. Tak samo pyszny jak faryzeusz, tylko święcie przekonany, że nie jest do niego podobny. Przypowieść ewangeliczna ukazuje dwie postawy duchowe. Modlitwa została wybrana jako najintymniejszy akt człowieka bezpośrednio skierowany do Boga i najpełniej ukazujący, kim naprawdę człowiek jest. Nic przed Bogiem nie można ukryć, człowiek staje przed Nim w całej prawdzie. Faryzeusz symbolizuje ludzi przekonanych o tym, że są sprawiedliwi, że są uczciwi i święci dzięki swej religijności opartej na zewnętrznym zachowaniu przepisów Prawa. Religijność faryzeusza pozostaje czysto zewnętrzna. Pod osłoną zewnętrznej wzorowości kryje się wewnętrzna pustka. Faryzeusz chwali się przed Bogiem z swego wzorowego postępowania i w konsekwencji rodzi się w nim przekonanie o wyższości nad innymi i pogarda dla tych, którzy ulegają nieraz grzechowi. Chrystus mówi, że jednak to nie faryzeusz został wysłuchany w świątyni, tylko celnik. Co zatem jest tak cennego w postawie celnika, że Bóg go wysłuchał? Szukając odpowiedzi na to pytanie posłużę się średniowieczną legendą. Po śmierci młoda kobieta kołacze do drzwi nieba. Nie może się tam dostać, ponieważ w ziemskim życiu popełniła wiele zła. Jednak pojawiła się dla niej nadzieja; dostanie się do nieba pod jednym warunkiem, że wróci na ziemię i znajdzie tam dar, który w oczach bożych jest najcenniejszy. Wróciła, zatem na ziemię w poszukiwaniu tego daru. Co nim może być?- zadawała sobie pytanie. Pewnego dnia przechodziła obok młodego mężczyzny, który oddał swe życie za wiarę. O, z pewnością śmierć męczeńska w oczach bożych jest najcenniejsza. Wzięła kroplę męczeńskiej krwi i wróciła do nieba. Jednak nie to w oczach bożych miało największą wartość. Ponownie, więc udała się w ziemską wędrówkę szukając daru, który otworzy dla niej bramy nieba. W swych poszukiwaniach dotarła do spracowanego misjonarza, głoszącego Ewangelię najuboższym. Pomyślała, z pewnością to jest najmilsze Bogu; życie ofiarowane w służbie Ewangelii. Wzięła, zatem kroplę potu misjonarza i zaniosła do bram nieba. Ale i tym razem bramy nieba nie otworzyły się dla niej. Wiele razy jeszcze stukała bezskutecznie. Ostatecznie, gdy już była zrezygnowana, przyszła w pobliże fontanny gdzie bawiły się dzieci. Podziwiała piękne, niewinne ich twarze. W pewnym momencie do fontanny podjechał na koniu mężczyzna. Zeskoczył z konia, aby napić się wody. Spojrzał wtedy na dzieci i przypomniał sobie własne niewinne dzieciństwo. Patrząc zaś na odbitą w wodzie, zniszczoną swoją twarz, zrozumiał jak zmienił się wewnętrznie, jak daleko odszedł od swojej dawnej dziecięcej niewinności, zrozumiał, że zmarnował swoje życie, które Bóg mu dał. W sercu zrodził się głęboki ból, a po policzkach spłynęły łzy żalu i skruchy. Kobieta szukająca najcenniejszego daru w oczach bożych wzięła jedną z tych łez i zaniosła do bram nieba, które otworzyły się dla niej, bo był to ten dar, którego szukała. W postawie ewangelicznego celnika żal i skrucha były w oczach bożych czymś bardzo cennym. Dlatego on, jak mówi Chrystus odszedł usprawiedliwiony. Celnik stając w obliczu Boga nie myśli o swoich zasługach, ani też nie porównuje siebie z innymi. Uświadamia sobie natomiast świętość Boga i swoją własną grzeszność. W jej poczuciu błaga o przebaczenie. Wewnętrzną prawdę celnika stanowi pokora. Każdy z nas ma w sobie coś z grzeszności celnika. Żal i skrucha otwierają nam drogę do świętości, drogę do nieba. To jest pierwszy i najpotrzebniejszy krok w kierunku świętości. Pycha uniemożliwia postawienie tego kroku. Nasze ludzkie oceny pokrywają się z ocenami bożymi. Nie jest w cenie pyszałek, zarozumialec, człowiek wynoszący się nad innych. Nie jest w cenie, bo wnosi w życie zamęt, spory, waśnie, poniżenie. Cenimy człowieka pokornego. Zna on swoją wartość i wie, że jego wielkość jest w Bogu. Nie jest on źródłem poniżenia bliźniego. Jest zawsze gotów do budowania, na zasadach równości braterskiej wspólnoty. Takie są ludzkie oceny pyszałków i pokornych, jednak oceny boże są ważniejsze, niż nasze, ponieważ swymi konsekwencjami sięgają wieczności. Ks. Ryszard Koper Zapis czatu z dnia 2 kwietnia 2011 [18:40] : ks3 możemy pogadać o dzisiejszej ewangelii? [18:41] : bo normalnie czytam i nie mogę jej pojąć [18:41] : Ja też chcę o Ewangelii :) [18:41] : tej o ślepcu ?? [18:41] : to się przyzwyczajaj.. często nie można pojąć Ewangelii [18:41] : nie o celniku i faryzeuszu [18:41] : aaaa dzisiejszej [18:41] : dosłownie dzisiejszej [18:42] : nie mogę sobie odp. na pytanie co to znaczy być pokornym [18:42] : pycha - liczę na siebie i swoje zabiegi (ewentualnie na układy) [18:42] : pokora - stawiam na Boga [18:43] : a stawianie na Boga to nie jest bardziej wiarą niż pokorą [18:43] : pokora to chyba uznanie prawdy o sobie? [18:43] : stawiam na Boga tzn. że całkowicie oddaję się Jego woli [18:43] : uznanie, że się Boga potrzebuje a nie liczenie na własne siły [18:43] : stawianie na Boga ...to pokorna relacja z Bogiem [18:43] : a co to jest prawda [18:43] : prawda jest taka że mogę sam .... (nie wyrażę się), a On może wszystko [18:44] : tylko Bóg zna całą prawdę [18:44] : jest to uznanie prawdy o swojej bezsilności [18:44] : taka czystą [18:44] : On ma moc nas uleczyć i ma moc...zapomniałam:( [18:44] : jaka jest realna i prawdziwa [18:44] : On sam zrani i sam uleczy [18:45] : zrani nasza pychę a uleczy nas prawda [18:45] : o nas

przypowieść o faryzeuszu i celniku film dla dzieci